Rất nhiều bệnh nhân (BN) mắc bệnh thận mạn giai đoạn muộn, hoặc hội chứng thận hư kháng thuốc, khi đã đi khám ở những bác sĩ tuyến trên, các chuyên gia đầu ngành, đều mang theo kỳ vọng rằng “gặp đúng thầy thì bệnh sẽ khỏi”.
Nhưng y học có những giới hạn thật sự. Khi kết quả điều trị không như mong muốn, đi hết gặp GS này – PGS khác mong có sự thay đổi được cách điều trị, BN và gia đình dễ rơi vào thất vọng, buồn bã, thậm chí nghi ngờ bác sĩ.
Nhận tiện hôm nay có một BN đến khám khi đã đi khám qua nhiều BV và các bs, các Thày cô có nhiều kinh nghiệm mà bệnh không thuyên giảm, tuy nhiên do bệnh đã ở giai đoạn muộn, thì quả là khó cho chúng ta. Nhân tiện tôi xin có đôi lời chia sẻ cùng quý BN và gia đình.
Thân gửi quý BN và gia đình,
Theo tôi, trong điều trị bệnh thận, đặc biệt là bệnh thận mạn giai đoạn muộn, hội chứng thận hư kháng thuốc hoặc những bệnh cảnh phức tạp — chúng ta phải hiểu rằng bác sĩ là người đồng hành, không phải người tạo ra phép màu. Có những giới hạn của y học hiện tại mà dù Bác sĩ giỏi đến đâu cũng không thể vượt qua.
Dưới đây là vài điều chân thành để giúp quý bệnh nhân và gia đình hiểu rõ hơn, chia sẻ cùng bác sĩ và giảm bớt nặng nề tâm lý trong quá trình điều trị.
1. Bệnh thận mạn và bệnh thận nặng không thể “chữa khỏi” hoàn toàn
– Nhiều bệnh, khi đã làm tổn thương cấu trúc thận kéo dài, sẽ không thể phục hồi như ban đầu nữa.
Khi bệnh đã ở giai đoạn 4–5, số lượng nephron đã mất đi rất lớn.Khi đã xơ hóa cầu thận, không có thuốc nào làm tái sinh lại được.Một số bệnh như FSGS kháng steroid, lupus thận nặng, IgA tiến triển nhanh, dù điều trị tối ưu vẫn có nguy cơ xấu.Điều bác sĩ cố gắng làm là: giảm tiến triển, phòng biến chứng, kéo dài thời gian giữ chức năng thận và bảo vệ chất lượng sống.
2. Gặp bác sĩ giỏi không đồng nghĩa với việc bệnh sẽ đảo ngược
Bác sĩ giỏi sẽ giúp: Chẩn đoán chính xác nhất có thể,lựa chọn phác đồ tối ưu,giảm tác dụng phụ thuốc,can thiệp kịp thời khi có biến chứng,dịnh hướng điều trị căn cơ và dài hạn
Nhưng bs không thể thay đổi được diễn biến tự nhiên đã kéo dài nhiều năm trước khi người bệnh tới khám. Nhiều Bn đến khi mức lọc chỉ còn 5–10 ml/phút hoặc protein niệu đã kéo dài hàng năm — lúc đó, ngay cả điều trị tốt nhất cũng không thể đưa thận trở về bình thường.
3. Y học hiện đại vẫn còn những giới hạn
Dù đã có: Thuốc ức chế miễn dịch thế hệ mới, SGLT2i,lọc màng bụng, lọc máu tăng dần, ghép thận.Sinh thiết thận, xét nghiệm sinh học phân tử. Nhưng vẫn còn những điều y học chưa thể làm được:
- Không tái tạo được nephron đã mất
- Không thể tiên đoán 100% đáp ứng thuốc
- Không có thuốc đặc hiệu cho tất cả bệnh cầu thận
- Không thể ngăn hoàn toàn biến chứng ở giai đoạn muộn
Hiểu được giới hạn của y học giúp gia đình giảm bớt kỳ vọng quá mức, tránh thất vọng khi kết quả không như mong muốn.
4. Điều quan trọng nhất là đồng hành – không đổ lỗi
Trong điều trị bệnh thận, trách nhiệm là của cả hai phía:
- Bác sĩ: đưa ra phác đồ tối ưu, theo dõi sát, báo trước những nguy cơ.
- BN và gia đình:Tuân thủ thuốc,kiểm soát huyết áp, đường máu,tránh thuốc độc thận,tái khám đúng hẹn,giữ tinh thần hợp tác
Khi kết quả không như mong đợi, điều đó không phải lỗi của Bs, cũng không phải lỗi của Bn mà là diễn tiến tự nhiên của bệnh. Thay vì trách móc, đi hết bs này đến bs khác, chúng ta nên hợp tác và duy trì niềm tin, vì điều trị thận là một hành trình dài hơi, không phải một cuộc chạy nước rút.
5. BN đến muộn: không phải không cứu được, nhưng sẽ khó hơn rất nhiều
– Những trường hợp đến khi:phù nhiều, albumin rất thấp,tăng huyết áp lâu năm,mức lọc dưới 10 ml/phut,đã biến chứng toan máu, tăng kali,đã thử nhiều loại thuốc trước đó không hiệu quảthì cơ hội phục hồi là rất hạn chế. Bs sẽ cố gắng cứu từng phần, làm chậm từng tháng, phòng từng biến chứng đó cũng đã là một thành công lớn.
6. Điều quý nhất Bs luôn muốn giữ cho người bệnh: chất lượng cuộc sống
Ngay cả khi thận không còn khả năng hồi phục, chúng ta vẫn có thể giúp bệnh nhân:ăn uống tốt hơn,ít phù,ít mệt,ngủ ngon,giảm đau,giảm lo lắng,duy trì sinh hoạt và công việc.
Đó là điều mà bác sĩ luôn cố hết sức, không kém phần quan trọng so với việc cứu từng mililit mức lọc.
7. Khi kỳ vọng đúng – người bệnh sẽ nhẹ lòng và điều trị tốt hơn
– Người bệnh và gia đình cần hiểu: Không phải mọi ca bệnh thận đều có thể đảo ngược. Điều trị có mục tiêu kiểm soát, không phải chữa khỏi hoàn toàn. Kết quả phụ thuộc vào mức độ tổn thương, thời điểm đến khám, đáp ứng thuốc và bệnh nền. Bs luôn muốn điều tốt nhất cho bệnh nhân không ai chọn hướng điều trị “kém tối ưu”.
– Khi kỳ vọng phù hợp, người bệnh sẽ:yên tâm hơn,bám sát điều trị hơn,khng nản chí,tin tưởng và hợp tác tốt với bác sĩ.Điều đó giúp kết quả tốt hơn chính bản thân thuốc mang lại.
– Theo tôi, dù y học ngày nay đã tiến rất xa, nhưng vẫn không thể chiến thắng được mọi bệnh tật đặc biệt khi bệnh đã quá nặng hoặc đến muộn. Điều quý nhất là Bn – gia đình – bs cùng nhìn về một hướng, chia sẻ, cảm thông và đồng hành thật bình tĩnh.
Bác sĩ không hứa chữa khỏi, nhưng luôn hứa sẽ làm hết sức.
Gia đình không nên kỳ vọng phép màu, nhưng hãy kỳ vọng sự chăm sóc tận tâm và khoa học.
Người bệnh không thể quay ngược thời gian, nhưng có thể sống tốt nhất có thể từ hôm nay.
Chúc tất cả mọi người khỏe mạnh và bình an
