Theo tôi, không phải tất cả người bệnh có bất thường thận đều cần khám bác sĩ chuyên khoa Thận – Tiết niệu. Một số trường hợp nguy cơ rất thấp có thể được theo dõi an toàn bởi bác sĩ đa khoa hoặc bác sĩ nội khoa. Trong chương trình đạo tạo đều có những học phần về chuyên khoa thận mà tất cả các bs đa khoa đã được học để kiến thức thục hành đủ trên lâm sàng
Những BN này thường bao gồm:
- – Người có eGFR còn tốt (từ 60 ml/ph/1,73 m² trở lên),
- – Không có protein niệu hoặc chỉ có albumin niệu mức rất nhẹ (A1),
- – Các xét nghiệm ổn định qua nhiều lần kiểm tra, và khng có đái máu kéo dài.
- – Các trường hợp đái máu vi thể thoáng qua sau vận động, sau nhiễm khuẩn nhẹ hoặc sau sốt virus cũng không nhất thiết phải chuyển chuyên khoa nếu xét nghiệm lặp lại bình thường.
- – Ngoài ra, bệnh nhân đái tháo đường mới phát hiện nhưng chưa có albumin niệu, huyết áp kiểm soát tốt và chức năng thận còn nguyên vẹn có thể tiếp tục theo dõi tại bác sĩ nội khoa. Những BN có creatinine hơi cao do cơ địa nhiều cơ, hoặc người lớn tuổi có eGFR giảm nhẹ theo sinh lý tuổi già nhưng không có các dấu hiệu tổn thương thận thật sự, cũng khong bắt buộc phải chuyển tuyến chuyên khoa.
BN CẦN KHÁM BS CHUYÊN KHOA THẬN:
1. Khi phát hiện bất thường ban đầu nghi ngờ CKD
Bệnh nhân nên khám chuyeen khoa ngay khi xuất hiện:
- – eGFR < 60 ml/ph/1.73m² kéo dài từ 3 tháng.
- – Đạm niệu A2–A3 (ACR ≥ 30 mg/g).
- – Đái máu vi thể dai dẳng ≥ 2 lần, chưa rõ nguyên nhân.
- – Siêu âm thận bất thường (giãn đài bể thận, thận teo, thận đa nang…).
- – Lý do: phát hiện sớm giúp xác định nguyên nhân, làm chậm tiến triển và tránh lọc máu sớm.
2. Khi CKD đã vào giai đoạn từ G3 trở đi
- – G3a (eGFR 45–59): nên khám chuyên khoa ít nhất 1 lần để phân tầng nguy cơ.
- – G3b (eGFR 30–44): khám định kỳ bắt buộc, vì nguy cơ biến chứng tăng.
- – G4 (eGFR 15–29): bắt buộc khám và theo dõi chuyên khoa hàng tháng.
- – G5 (eGFR < 15): cần Bs thận để chuẩn bị lọc máu, ghép thận.
3. Khi có protein niệu mức độ trung bình hoặc nặng
- – ACR ≥ 300 mg/g hoặc protein niệu ≥ 1 g/24h.Người bệnh nên gặp chuyên khoa thận ngay vì cần:
- – Đánh giá nguyên nhân qua xét nghiệm hoặc sinh thiết thận.
- – Tối ưu điều trị bằng ACEI/ARB, SGLT2i, finerenone…
4. Khi có biến chứng của bệnh thận
Bất kỳ biến chứng sau đây xuất hiện cần khám chuyên khoa thận:
- – Tăng huyết áp khó kiểm soát (3 thuốc không đạt mục tiêu).
- – Thiếu máu nặng hoặc kéo dài, nghi do bệnh thận.
- – Rối loạn điện giải: tăng K⁺, hạ Na⁺, toan chuyển hóa.
- – Phù nhiều hoặc tái diễn.
- – Tăng creatinine nhanh trong vài tuần — nguy cơ tiến triển nhanh.
- – Ngứa, mất ngủ, chuột rút, chán ăn, nghi do tích tụ độc chất urê.
5. Khi nghi ngờ bệnh cầu thận hoặc nguyên nhân đặc biệt
Những trường hợp dưới đây phải khám thận sớm:
- – Hội chứng thận hư., nghi lupus thận,nghi viêm cầu thận (đái máu + đạm niệu).
- – Bệnh thận do đái tháo đường nhưng có điểm bất thường (đạm niệu nhiều, diễn biến nhanh…)
- – Suy thận cấp trên nền bệnh mạn.
6. Khi cần đánh giá chuẩn bị điều trị thay thế thận
– Chuẩn bị lọc máu chu kỳ.
– Tư vấn ghép thận.
– Đánh giá chỉ định làm AV F ( Cầu tay theo cách gọi của BN) sớm khi eGFR < 20–25.
